Ledi Sayadaw – Khảo Luận Về Chi Phần Của Đạo – Magganga Dipani – 7/8

22 October 202522 October 2025 DNA 29 Views 0 Comments

LEDI SAYADAW – KHẢO LUẬN VỀ CHI PHẦN CỦA ĐẠO – MAGGANGA DIPANI – 7/8

[Cách Đạt Được Niết Bàn Đầu Tiên. Ba Cõi Giới Của Thân Kiến. Cách Phân Loại Bát Thánh Đạo Thành Ba Nhóm Uẩn. Chương Trình Bày Sự Sắp Xếp Giữa Ba Cõi Giới Của Tà Kiến và Bát Thánh ĐạoCách. Thiết Lập Giới Uẩn Của Đạo Đế. Các Chi Phần Của Bảy Bất Thiện Nghiệp. Sự Phá Giới Và Sự Thành Tựu Của Nghiệp Đạo.]

https://www.facebook.com/share/16uXBcjnSq/

▬▬▬ஜ۩۞۩ஜ▬▬▬

Ledi Sayadaw – Khảo Luận Về Chi Phần Của Đạo – Magganga Dipani – 1/8, Web
Ledi Sayadaw – Khảo luận về chi phần của Đạo – Magganga Dipani – 2/8, Web
Ledi Sayadaw – Khảo luận về chi phần của Đạo – Magganga Dipani – 3/8, Web
Ledi Sayadaw – Khảo luận về chi phần của Đạo – Magganga Dipani – 4/8, Web
Ledi Sayadaw – Khảo luận về chi phần của Đạo – Magganga Dipani – 5/8, Web
Ledi Sayadaw – Khảo luận về chi phần của Đạo – Magganga Dipani – 6/8, Web
Ledi Sayadaw – Khảo luận về chi phần của Đạo – Magganga Dipani – 7/8, Web
Ledi Sayadaw – Khảo luận về chi phần của Đạo – Magganga Dipani – 8/8, Web

–––––––––––––––

Magganga Dipani – Ledi Sayadaw

Dịch Việt – Phần 7/8

🌿 Cách Đạt Được Niết Bàn Đầu Tiên

▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬

Trong các đời quá khứ, tất cả các ác nghiệp (duccarita kamma) cũ mà chúng sinh đã tạo do si mê, lầm lạc, đều bám víu và theo sát trong dòng tâm thức của chúng sinh nhờ sự chấp thủ của Thân kiến (Sakkāyadiṭṭhi). Tất cả các ác nghiệp mới sẽ được tạo ra trong những đời tương lai cũng phát sinh từ chính Thân kiến đó. Khi Thân kiến bị đoạn diệt, thì tất cả các ác nghiệp đó, cả cũ lẫn mới, đều bị đoạn diệt hoàn toàn không còn dư sót. Đối với người đó, vòng luân hồi trong các cõi khổ (Apāyasaṃsāra) bị đoạn diệt hoàn toàn.

Kể từ đời này cho đến khi đạt đến Vô Dư Niết Bàn (Anupādisesa Nibbāna), tất cả các ác nghiệp đen tối, tất cả các tà kiến sai lầm, tất cả các cõi địa ngục, súc sinh, ngạ quỷ, A–tu–la, các cõi khổ (Apāyabhava) trong dòng tâm thức của người đó, đều bị đoạn diệt hoàn toàn cùng một lúc, đồng thời với sự đoạn diệt của Thân kiến.

Người đó đạt đến Sa–upādisesa Nibbāna (Hữu Dư Niết Bàn) đầu tiên, là sự đoạn diệt hoàn toàn ba vòng luân hồi (Vatta) thuộc cõi Khổ. Người đó trở thành một bậc Thánh (Ariya), một cư dân của thế giới siêu thế (Lokuttara). Đây là phần trình bày về điểm then chốt của Thân kiến.

Ba Cõi Giới Của Thân Kiến

▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬

Thân kiến (Sakkāyadiṭṭhi) này thiết lập và tồn tại trong thân thể của chúng sinh qua ba tầng cõi giới (Bhūmi):

1. Cõi thứ nhất: Anusayabhūmi (Tiềm miên giới).

2. Cõi thứ hai: Pariyuṭṭhānabhūmi (Triền phược giới).

3. Cõi thứ ba: Vītikkamabhūmi (Vi phạm giới).

Vītikkamabhūmi chỉ cho ba thân nghiệp và bốn khẩu nghiệp. Pariyuṭṭhānabhūmi chỉ cho ý nghiệp. Còn Anusayabhūmi chỉ cho tà kiến tồn tại như một hạt giống, gốc rễ của cả ba nghiệp, ẩn náu và tồn tại trong toàn bộ thân thể, theo chúng sinh trong vòng luân hồi vô tận (Anamatagga Saṃsāra).

Khi các đối tượng giác quan (ārammaṇa) – những thứ có thể làm phát sinh các bất thiện nghiệp và tà kiến – tiếp xúc với một trong sáu căn môn, thì nhóm bất thiện (akusala), là sự phát triển của tà kiến đó, sẽ trỗi dậy từ Anusayabhūmi và lấp đầy Pariyuṭṭhānabhūmi. Nghĩa là, nó trở thành ý nghiệp (manokamma).

Nếu không thể dập tắt khi ở trạng thái ý nghiệp, nó sẽ trỗi dậy, náo động từ Pariyuṭṭhānabhūmi và lấp đầy Vītikkamabhūmi. Nghĩa là, nó trở thành thân nghiệp (kāyakamma) và khẩu nghiệp (vacīkamma).

Ví Dụ Về Diêm và Lửa

▬▬▬▬▬▬▬▬

Anusayabhūmi của tà kiến giống như chất hóa học tiềm ẩn trong đầu diêm. Pariyuṭṭhānabhūmi, cõi giới thứ hai, giống như ngọn lửa bùng cháy trên que diêm khi cọ xát với hộp diêm. Vītikkamabhūmi, cõi giới thứ ba, giống như ngọn lửa cháy lan từ que diêm sang đống rác. Sáu đối tượng giác quan bên ngoài (sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp) tốt đẹp thì giống như hộp diêm.

Phần trình bày về ba cõi giới của Thân kiến kết thúc.

––

Cách Phân Loại Bát Thánh Đạo Thành Ba Nhóm Uẩn

▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬

1. Chánh Ngữ (Sammāvācā), Chánh Nghiệp (Sammākammanta), Chánh Mạng (Sammāājīva) – ba chi phần đạo này được gọi là Giới uẩn (Sīlakkhandha).

2. Chánh Tinh Tấn (Sammāvāyāma), Chánh Niệm (Sammāsati), Chánh Định (Sammāsamādhi) – ba chi phần đạo này được gọi là Định uẩn (Samādhikkhandha).

3. Chánh Kiến (Sammādiṭṭhi), Chánh Tư Duy (Sammāsaṅkappa) – hai chi phần đạo này được gọi là Tuệ uẩn (Paññākkhandha).

Đây chính là Tam Học (Tisikkhā) của giáo pháp: Giới (Sīla), Định (Samādhi), Tuệ (Paññā).

Khi giảng giải rộng về Giới uẩn gồm 3 chi phần đạo, thì đó chính là Thánh giới không bị ô nhiễm bởi tà mạng (Ājīvaṭṭhamaka Sīla). Cụ thể:

· Ba học giới: (1) Tránh xa sát sinh, (2) Tránh xa trộm cắp, (3) Tránh xa tà dâm – chính là Chánh Nghiệp.

· Bốn học giới: (1) Tránh xa nói dối, (2) Tránh xa nói đâm thọc, (3) Tránh xa nói lời thô ác, (4) Tránh xa nói lời phù phiếm – chính là Chánh Ngữ.

· Việc tránh xa các nghề nghiệp sai trái liên quan đến sát sinh, v.v… chính là Chánh Mạng.

Như vậy, Giới uẩn của Đạo đế chính là Ājīvaṭṭhamaka Sīla.

Ngũ giới của người tại gia, Thập giới của sa–môn, Bà–la–môn, Thập giới của sa–di (Sāmaṇera), và 227 học giới của Tỳ–kheo đều thuộc về nhóm Ājīvaṭṭhamaka Sīla. Bát quan trai giới (Aṭṭhaṅga Uposatha Sīla), Thập giới của người tại gia thực chất là sự nâng cao, trang điểm thêm trên nền tảng Ngũ giới và Ājīvaṭṭhamaka Sīla của người tại gia.

Trình Bày Về Sự Đoạn Trừ

▬▬▬▬▬▬▬▬

Ba chi phần đạo thuộc Giới uẩn – Chánh Ngữ, Chánh Nghiệp, Chánh Mạng – là nhóm pháp để đoạn trừ cõi giới thứ ba của Thân kiến. Nghĩa là, để đoạn trừ ba thân ác nghiệp và bốn khẩu ác nghiệp.

Ba chi phần đạo thuộc Định uẩn – Chánh Tinh Tấn, Chánh Niệm, Chánh Định – là nhóm pháp để đoạn trừ cõi giới thứ hai của Thân kiến. Nghĩa là, để đoạn trừ ba ý ác nghiệp.

Hai chi phần đạo thuộc Tuệ uẩn – Chánh Kiến, Chánh Tư Duy – là nhóm pháp để đoạn trừ cõi giới thứ nhất, vĩ đại của Thân kiến. Nghĩa là, để đoạn trừ Anusayabhūmi – cõi giới tiềm ẩn đã tồn tại trong toàn bộ thân thể chúng sinh qua vòng luân hồi vô tận.

Phần trình bày về cách phân loại Bát Thánh Đạo thành ba nhóm uẩn kết thúc.

––

Chương Trình Bày Sự Sắp Xếp Giữa Ba Cõi Giới Của Tà Kiến và Bát Thánh Đạo

▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬

Để đoạn trừ ba thân ác nghiệp và bốn khẩu ác nghiệp – là kết quả của Thân kiến – cần phải thiết lập Giới uẩn gồm 3 chi phần đạo. Nghĩa là, cần thọ trì và gìn giữ Ājīvaṭṭhamaka Sīla.

Để đoạn trừ ba ý ác nghiệp – là kết quả của Thân kiến – cần phải thiết lập Định uẩn gồm 3 chi phần đạo. Nghĩa là, cần thiết lập một đề mục thiền định nào đó (như quán hơi thở, quán tử thi, quán biến xứ, v.v…) và hàng ngày kiên trì thực hành, ít nhất cũng đạt được sự an tịnh của tâm trong một giờ mỗi ngày.

Sau đó, để tiêu diệt cõi giới thứ nhất của Thân kiến, cần phải thiết lập Tuệ uẩn gồm 2 chi phần đạo. Nghĩa là, cần thiết lập pháp quán Vô thường (Aniccanupassanā) trên một sắc pháp hoặc danh pháp rõ rệt trong thân tâm mình, và nỗ lực tinh tấn quán chiếu suốt đời, bất cứ khi nào có cơ hội.

Đây là chương trình bày về sự sắp xếp ba cõi giới của tà kiến với ba nhóm chi phần đạo.

Chương trình bày sự sắp xếp giữa ba cõi giới của tà kiến và Bát Thánh Đạo kết thúc.

––

Thiết Lập Giới Uẩn Của Đạo Đế

▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬

Cách Thọ Trì Thánh Giới Không Bị Ô Nhiễm Bởi Tà Mạng

Trước tiên, để đoạn trừ cõi giới thứ ba của tà kiến, những người tại gia cần phải thọ trì và gìn giữ một cách an toàn Ājīvaṭṭhamaka Sīla, an trú vào Giới thanh tịnh (Sīlavisuddhi). Nếu tự mình đọc tuyên thệ để thọ trì thì được. Nếu không đọc thành lời, thì cũng có thể phát nguyện (Adhiṭṭhāna) rằng: “Kể từ hôm nay cho đến trọn đời, ta sẽ tránh xa tám điều sau đây”, rồi nỗ lực tránh xa, như vậy cũng được.

Khi tự mình thọ trì thì không cần phải có lễ thọ giới.

1. Ahaṃ ajjatagge pāṇupetaṃ pāṇātipātā veramaṇī sikkhāpadaṃ samādiyāmi. (Tôi xin thọ trì học giới là cố gắng tránh xa sự sát sinh, kể từ hôm nay cho đến trọn đời.)

2. Ahaṃ ajjatagge pāṇupetaṃ adinnādānā veramaṇī sikkhāpadaṃ samādiyāmi. (Tôi xin thọ trì học giới là cố gắng tránh xa sự lấy của không cho…)

3. Ahaṃ ajjatagge pāṇupetaṃ kāmesumicchācārā veramaṇī sikkhāpadaṃ samādiyāmi. (… tránh xa sự tà dâm…)

4. Ahaṃ ajjatagge pāṇupetaṃ musāvādā veramaṇī sikkhāpadaṃ samādiyāmi. (… tránh xa sự nói dối…)

5. Ahaṃ ajjatagge pāṇupetaṃ pisuṇāya vācāya veramaṇī sikkhāpadaṃ samādiyāmi. (… tránh xa sự nói lời đâm thọc…)

6. Ahaṃ ajjatagge pāṇupetaṃ pharusāya vācāya veramaṇī sikkhāpadaṃ samādiyāmi. (… tránh xa sự nói lời thô ác…)

7. Ahaṃ ajjatagge pāṇupetaṃ samphappalāpā veramaṇī sikkhāpadaṃ samādiyāmi. (… tránh xa sự nói lời phù phiếm…)

8. Ahaṃ ajjatagge pāṇupetaṃ micchājīvā veramaṇī sikkhāpadaṃ samādiyāmi. (… tránh xa các tà mạng.)

…

Nghĩa là:

▬▬▬▬

1. Ahaṃ = Con; ajjatagge = kể từ hôm nay; pāṇupetaṃ = cho đến trọn đời; pāṇātipātā = sự sát sinh; veramaṇī = sự tránh xa; sikkhāpadaṃ = điều học giới; samādiyāmi = xin thọ trì.

2. Adinnādānā = sự lấy của không cho.

3. Kāmesumicchācārā = sự tà dâm (bao gồm cả rượu và cờ bạc).

4. Musāvādā = sự nói dối.

5. Pisuṇāya vācāya = nói lời đâm thọc, gây chia rẽ giữa hai người.

6. Pharusāya vācāya = nói lời thô ác, xúc phạm gia tộc, v.v…

7. Samphappalāpā = nói những lời vô ích, không liên quan đến lợi ích hiện tại, luân hồi hay siêu thế.

8. Ahaṃ = Con; ajjatagge = kể từ hôm nay; pāṇupetaṃ = cho đến trọn đời; micchājīvā = tà mạng, nuôi sống bằng cách sai trái; veramaṇī = sự tránh xa; sikkhāpadaṃ = điều học giới; samādiyāmi = xin thọ trì.

[Đối với các học giới trung gian, cũng tuyên đọc các cụm từ “Ahaṃ ajjatagge pāṇupetaṃ…” tương tự.]

Đặc Tính Của Giới Thường Xuyên

▬▬▬▬▬▬▬▬

Một khi đã thọ trì, giới sẽ không bị hủy hoại cho đến khi nào không vi phạm. Nếu lỡ vi phạm, chỉ cần thọ trì lại học giới mà mình đã vi phạm. Đối với các học giới chưa vi phạm thì không cần thọ trì lại. Việc thọ trì lại cũng không có lỗi, mà còn có lợi ích làm cho giới thêm kiên cố. Nếu mỗi ngày đều thọ trì thì cũng rất tốt.

Ājīvaṭṭhamaka Sīla này là loại giới thường xuyên (Nicca Sīla), giống như Ngũ giới, không phải là loại giới chỉ thọ trì vào các ngày trai giới (Uposatha). Những người giữ trai giới vào ngày Bát quan trai thì chỉ cần thọ trì Bát quan trai giới. Các sa–di, du sĩ, ngoại đạo thường xuyên giữ Thập giới, và các Tỳ–kheo thường xuyên giữ 227 học giới, thì không cần phải đặc biệt thọ trì Ājīvaṭṭhamaka Sīla nữa.

Phần trình bày về cách thọ trì Thánh giới không bị ô nhiễm bởi tà mạng kết thúc.

––

Các Chi Phần Của Bảy Bất Thiện Nghiệp

▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬

Năm Chi Phần Của Sát Sanh (Pāṇātipāta)

1. Pāṇo: Có chúng sinh.

2. Pāṇasaññitā: Biết rõ đó là chúng sinh.

3. Vadhakacittaṃ: Có ý định giết.

4. Upakkamo: Có sự nỗ lực để giết.

5. Tena maraṇaṃ: Do sự nỗ lực đó, chúng sinh chết.

Nếu vi phạm với đầy đủ năm chi phần này thì giới đầu tiên bị phá. Cần phải thọ trì lại.

Năm Chi Phần Của Trộm Cắp (Adinnādāna)

1. Parapariggahitaṃ: Vật thuộc sở hữu của người khác.

2. Parapariggahitasaññitā: Biết rõ vật đó thuộc sở hữu của người khác.

3. Theyyacittaṃ: Có ý định trộm cắp.

4. Upakkamo: Có sự nỗ lực để lấy trộm.

5. Tena haraṇaṃ: Do sự nỗ lực đó, việc lấy trộm thành công.

Nếu vi phạm với đầy đủ năm chi phần này thì giới thứ hai bị phá. Cần thọ trì lại.

Bốn Chi Phần Của Tà Dâm (Kāmesumicchācāra)

1. Agamanīyavatthu: Đối tượng không được phép (người không phải là vợ/chồng mình).

2. Tasmiṃ sevanacittaṃ: Có ý muốn giao hợp với người đó.

3. Sevanapayogo: Có sự nỗ lực để giao hợp.

4. Maggena maggappaṭipatti adhivāsanaṃ: Có sự thỏa thích trong sự tiếp xúc của các bộ phận sinh dục.

Nếu vi phạm với đầy đủ bốn chi phần này thì giới thứ ba bị phá. Cần thọ trì lại.

Bốn Chi Phần Của Nói Dối (Musāvāda)

1. Ataṭhavatthu: Sự việc không đúng sự thật.

2. Visaṃvādanacittaṃ: Có ý định lừa dối.

3. Tajjovāyāmo: Có sự nỗ lực để nói lời đó.

4. Parassa tadatthavijānanaṃ: Người khác hiểu được ý nghĩa của lời nói đó.

Nếu vi phạm với đầy đủ bốn chi phần này thì giới thứ tư bị phá. Cần thọ trì lại.

Bốn Chi Phần Của Nói Đâm Thọc (Pisuṇāvācā)

1. Bhinditabboparo: Có người khác để ly gián.

2. Bhedapurekkhāratā: Có ý định gây chia rẽ.

3. Tajjo vāyāmo: Có sự nỗ lực để nói lời đâm thọc.

4. Tassa tadatthavijānanaṃ: Người đó hiểu được ý nghĩa của lời nói đâm thọc.

Nếu vi phạm với đầy đủ bốn chi phần này thì giới thứ năm bị phá. Cần thọ trì lại.

Ba Chi Phần Của Nói Lời Thô Ác (Pharusāvācā)

1. Akkositabboparo: Có người khác để mắng nhiếc.

2. Kupitacittaṃ: Có tâm giận dữ.

3. Akkosanā: Có hành động mắng nhiếc.

Nếu vi phạm với đầy đủ ba chi phần này thì giới thứ sáu bị phá. Cần thọ trì lại.

Hai Chi Phần Của Nói Lời Phù Phiếm (Samphappalāpa)

1. Niratthaka kathāpurekkhāratā: Có ý định nói chuyện vô ích.

2. Tathārūpī kathākathanaṃ: Có hành động nói những lời như vậy.

Nếu vi phạm với đầy đủ hai chi phần này thì giới thứ bảy bị phá. Cần thọ trì lại.

Phần trình bày về các chi phần của bảy bất thiện nghiệp kết thúc.

––

Sự Phá Giới Và Sự Thành Tựu Của Nghiệp Đạo

▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬

“Lời nói vô ích” chỉ cho các câu chuyện hư cấu, truyền thuyết được dựng nên một cách kỳ lạ, như truyện Rāmāyaṇa, Ināyana, Ngwe Taung, v.v… Trong thời hiện đại, có rất nhiều loại tiểu thuyết, truyện hư cấu thuộc loại này.

Các chi phần được nêu cho Nói dối, Nói đâm thọc, Nói lời phù phiếm ở trên chỉ là các chi phần làm phá giới. Chúng chưa phải là các chi phần để nghiệp đạo thành tựu (tức là tạo ra quả báo nặng nề).

· Đối với Nói dối, cần thêm chi phần: Gây thiệt hại lợi ích của người khác.

· Đối với Nói đâm thọc, cần thêm chi phần: Gây ra sự chia rẽ giữa những người khác.

· Đối với Nói lời phù phiếm, cần thêm chi phần: Khiến người khác tin những câu chuyện hư cấu đó là thật.

Khi thêm các chi phần này thì mới thành tựu nghiệp đạo. Đối với bốn nghiệp còn lại (Sát sinh, Trộm cắp, Tà dâm, Tà mạng), các chi phần đã nêu ở trên vừa là chi phần phá giới, vừa là chi phần thành tựu nghiệp đạo.

Đây là các chi phần mà những người thọ trì và gìn giữ Ājīvaṭṭhamaka Sīla một cách thường xuyên nên biết. Đây là phần tóm tắt về cách thiết lập Giới uẩn của Đạo đế.

Phần trình bày về cách thiết lập Giới uẩn của Đạo đế kết thúc.

––

Đại Trưởng Lão Ledi Sayadaw

Magganga Dipani – Đại Trưởng Lão Ledi Sayadaw (PDF – 321 KB)

https://app.box.com/s/vzut0saumwfc6dst3u2s8yfl24az9lhf

––

Bản dịch kết thúc.

–––––––––––––––

Bản gốc tiếng Myanmar xin xem tại đây:

https://www.facebook.com/share/p/1C9pGghNL7/

Bài viết liên quan