Định niệm hơi thở vô, hơi thở ra

7 September 2025 DNA 14 Views 0 Comments

ĐỊNH NIỆM HƠI THỞ VÔ, HƠI THỞ RA được tu tập, được làm cho sung mãn >> làm viên mãn bốn niệm xứ >> làm viên mãn bảy giác chi >> làm viên mãn minh và giải thoát >> là Thánh trú, là Phạm trú, là Như Lai trú.

https://www.facebook.com/share/p/19fQnmSoRw/

–––––––––––––––

1–2) Sàvatthi…

Rồi Tôn giả Ananda đi đến Thế Tôn… Ngồi xuống một bên, Tôn giả Ananda bạch Thế Tôn:

3) – Bạch Thế Tôn, có một pháp nào được tu tập, được làm cho sung mãn, làm cho viên mãn bốn pháp? Bốn pháp được tu tập, được làm cho sung mãn, làm cho viên mãn bảy pháp? Bảy pháp được tu tập, được làm cho sung mãn, làm cho viên mãn hai pháp?

– Này Ananda, có một pháp được tu tập, được làm cho sung mãn, làm cho viên mãn bốn pháp. Bốn pháp được tu tập, được làm cho sung mãn, làm cho viên mãn bảy pháp. Bảy pháp được tu tập, được làm cho sung mãn, làm cho viên mãn hai pháp.

4) – Một pháp ấy là gì, bạch Thế Tôn, được tu tập, được làm cho sung mãn, làm cho viên mãn bốn pháp? Bốn pháp được tu tập, được làm cho sung mãn, làm cho viên mãn bảy pháp? Bảy pháp được tu tập được làm cho sung mãn, làm cho viên mãn hai pháp?

– Này Ananda, định niệm hơi thở vô, hơi thở ra được tu tập, được làm cho sung mãn, làm cho viên mãn bốn niệm xứ. Bốn niệm xứ được tu tập, được làm cho sung mãn, làm cho viên mãn bảy giác chi. Bảy giác chi được tu tập, được làm cho sung mãn, làm cho viên mãn minh và giải thoát.

5) ÐỊNH NIỆM HƠI THỞ VÔ, HƠI THỞ RA TU TẬP NHƯ THẾ NÀO, LÀM CHO SUNG MÃN NHƯ THẾ NÀO, LÀM CHO VIÊN MÃN BỐN NIỆM XỨ?

6–12) Ở đây, này Ananda, Tỷ–kheo đi đến khu rừng, hay đi đến gốc cây, hay đi đến căn nhà trống… “Quán từ bỏ, tôi sẽ thở ra”, vị ấy tập.

–––––––––––––––

🌼 [quán thân trên thân]

–––––––––––––––

13–14) Lúc nào, này Ananda,

⑴ Tỷ–kheo thở vô dài, vị ấy rõ biết: “Tôi thở vô dài”. Hay khi Tỷ–kheo thở ra dài, vị ấy rõ biết: “Tôi thở ra dài”.

⑵ Hay khi Tỷ–kheo thở vô ngắn, vị ấy rõ biết: “Tôi thở vô ngắn”. Hay khi Tỷ–kheo thở ra ngắn, vị ấy rõ biết: “Tôi thở ra ngắn”.

⑶ “Cảm giác toàn thân, tôi sẽ thở vô”, vị ấy tập. “Cảm giác toàn thân, tôi sẽ thở ra”, vị ấy tập.

⑷ “An tịnh thân hành, tôi sẽ thở vô”, vị ấy tập. “An tịnh thân hành, tôi sẽ thở ra”, vị ấy tập.

Này Ananda, sống quán thân trên thân, Tỷ–kheo trú như vậy, nhiệt tâm, tỉnh giác, chánh niệm, nhiếp phục tham ưu ở đời. Vì sao?

Này Ananda, Ta tuyên bố rằng, tùy thuộc về thân, tức là hơi thở vô, hơi thở ra. Do vậy, này Ananda, quán thân trên thân, Tỷ–kheo trú như vậy, nhiệt tâm, tỉnh giác, chánh niệm, nhiếp phục tham ưu ở đời.

–––––––––––––––

🌼 [quán thọ trên các cảm thọ]

–––––––––––––––

15–16) Trong khi, này Ananda, Tỷ–kheo:

⑴ “Cảm giác hỷ thọ, tôi sẽ thở vô”, vị ấy tập. “Cảm giác hỷ thọ, tôi sẽ thở ra”, vị ấy tập.

⑵ “Cảm giác lạc thọ, tôi sẽ thở vô”, vị ấy tập. “Cảm giác lạc thọ, tôi sẽ thở ra”, vị ấy tập.

⑶ “Cảm giác tâm hành, tôi sẽ thở vô”, vị ấy tập. “Cảm giác tâm hành, tôi sẽ thở ra”, vị ấy tập.

⑷ “An tịnh tâm hành, tôi sẽ thở vô”, vị ấy tập. “An tịnh tâm hành, tôi sẽ thở ra”, vị ấy tập.

Trong khi quán thọ trên các cảm thọ, Tỷ–kheo trú như vậy, nhiệt tâm, tỉnh giác, chánh niệm, nhiếp phục tham ưu ở đời. Vì sao?

Này Ananda, Ta tuyên bố rằng, tùy thuộc về thọ, tức là hơi thở vô, hơi thở ra, được khéo tác ý. Do vậy, này Ananda, quán thọ trên các cảm thọ, Tỷ–kheo trú như vậy, nhiệt tâm, tỉnh giác, chánh niệm, nhiếp phục tham ưu ở đời.

–––––––––––––––

🌼 [quán tâm trên tâm]

–––––––––––––––

17–18) Trong khi, này Ananda, Tỷ–kheo:

⑴ “Cảm giác về tâm, tôi sẽ thở vô”, vị ấy tập. “Cảm giác về tâm, tôi sẽ thở ra”, vị ấy tập.

⑵ “Với tâm hân hoan, tôi sẽ thở vô”, vị ấy tập. “Với tâm hân hoan, tôi sẽ thở ra”, vị ấy tập.

⑶ “Với tâm định tĩnh, tôi sẽ thở vô”, vị ấy tập. “Với tâm định tĩnh, tôi sẽ thở ra”, vị ấy tập.

⑷ “Với tâm giải thoát, tôi sẽ thở vô”, vị ấy tập. “Với tâm giải thoát, tôi sẽ thở ra”, vị ấy tập.

Trong khi quán tâm trên tâm, Tỷ–kheo trú như vậy, nhiệt tâm, tỉnh giác, nhiếp phục tham ưu ở đời. Vì sao?

Này Ananda, Ta tuyên bố rằng sự tu tập chánh niệm hơi thở vô, hơi thở ra không phải cho người thất niệm và không tỉnh giác. Do vậy, này Ananda, quán tâm trên tâm, Tỷ–kheo trong khi ấy, trú nhiệt tâm, tỉnh giác, chánh niệm, nhiếp phục tham ưu ở đời.

–––––––––––––––

🌼 [quán pháp trên các pháp]

–––––––––––––––

19–20) Trong khi Tỷ–kheo, này Ananda,

⑴ “Quán vô thường, tôi sẽ thở vô”, vị ấy tập. “Quán vô thường, tôi sẽ thở ra”, vị ấy tập.

⑵ “Quán ly tham, tôi sẽ thở vô”, vị ấy tập. “Quán ly tham, tôi sẽ thở ra”, vị ấy tập.

⑶ “Quán đoạn diệt, tôi sẽ thở vô”, vị ấy tập. “Quán đoạn diệt, tôi sẽ thở ra”, vị ấy tập.

⑷ “Quán từ bỏ, tôi sẽ thở vô”, vị ấy tập. “Quán từ bỏ, tôi sẽ thở ra”, vị ấy tập.

Trong khi quán pháp trên các pháp, này Ananda, Tỷ–kheo trú như vậy, nhiệt tâm, tỉnh giác, chánh niệm, nhiếp phục tham ưu ở đời, đoạn tận các tham ưu; sau khi thấy với trí tuệ, vị ấy khéo trú xả.

Do vậy, này Ananda, quán pháp trên các pháp, Tỷ–kheo trú như vậy, nhiệt tâm, tỉnh giác, chánh niệm, nhiếp phục tham ưu ở đời.

–––––––––––––––

II.

21) TU TẬP NHƯ THẾ NÀO, NÀY ANANDA, LÀM CHO SUNG MÃN NHƯ THẾ NÀO, BỐN NIỆM XỨ LÀM CHO VIÊN MÃN BẢY GIÁC CHI?

22) Trong khi, này Ananda, Tỷ–kheo trú, quán thân trên thân, niệm được an trú; khi ấy, này Ananda, Tỷ–kheo có niệm, không phải thất niệm. Trong khi, này Ananda, Tỷ–kheo an trú niệm, không phải thất niệm, thời niệm giác chi, đối với Tỷ–kheo ấy được thành tựu.

Trong khi, này Ananda, Tỷ–kheo tu tập niệm giác chi, niệm giác chi được Tỷ–kheo tu tập đi đến viên mãn. Vị ấy trú chánh niệm như vậy, với trí tuệ quyết trạch, tư sát, thành tựu quán pháp ấy.

23) Trong khi, này Ananda, Tỷ–kheo sống chánh niệm như vậy, với trí tuệ quyết trạch, tư sát và đi đến quán sát ấy; khi ấy, này Ananda, trạch pháp giác chi bắt đầu phát khởi trong Tỷ–kheo ấy.

Trong khi Tỷ–kheo tu tập trạch pháp giác chi; khi ấy, nhờ tu tập, trạch pháp giác chi đi đến viên mãn.

Trong khi vị ấy với trí tuệ, quyết trạch, tư sát và thành tựu quán sát pháp ấy, thời tinh tấn, không thụ động bắt đầu phát khởi nơi vị ấy.

24) Trong khi, này Ananda, Tỷ–kheo với trí tuệ quyết trạch, tư sát và thành tựu quán sát pháp ấy, thời tinh tấn, không thụ động phát khởi trong Tỷ–kheo ấy.

Trong khi Tỷ–kheo tu tập tinh tấn giác chi; khi ấy, nhờ tu tập, tinh tấn giác chi đi đến viên mãn. Với vị có tinh cần, có tinh tấn, hỷ không liên hệ đến vật chất khởi lên.

25) Trong khi, này Ananda, Tỷ–kheo tinh cần, tinh tấn, hỷ không liên hệ đến vật chất khởi lên; khi ấy, hỷ giác chi bắt đầu phát khởi trong Tỷ–kheo ấy.

Trong khi Tỷ–kheo tu tập hỷ giác chi; khi ấy, nhờ tu tập, hỷ giác chi đi đến viên mãn. Với vị có ý hoan hỷ, thân được khinh an, tâm được khinh an.

26) Trong khi, này Ananda, Tỷ–kheo với ý hoan hỷ, thân được khinh an, tâm được khinh an; khi ấy, khinh an giác chi bắt đầu phát khởi trong Tỷ–kheo ấy.

Trong khi Tỷ–kheo tu tập khinh an giác chi; khi ấy, nhờ tu tập, khinh an giác chi đi đến viên mãn. Với vị có thân khinh an, lạc hiện hữu. Với vị có lạc, tâm được định tĩnh.

27) Trong khi, này Ananda, Tỷ–kheo có tâm khinh an, được an lạc, tâm được định tĩnh; khi ấy, này các Tỷ–kheo, định giác chi bắt đầu phát khởi trong Tỷ–kheo ấy.

Trong khi, Tỷ–kheo tu tập định giác chi; khi ấy, định giác chi, nhờ tu tập, đi đến viên mãn. Vị ấy với tâm định tĩnh như vậy, khéo trú xả nhìn sự vật.

29) Trong khi, này Ananda, Tỷ–kheo với tâm định tĩnh khéo trú xả nhìn sự vật như vậy; khi ấy, này Ananda, xả giác chi bắt đầu phát khởi trong Tỷ–kheo ấy.

Trong khi Tỷ–kheo tu tập xả giác chi; khi ấy, xả giác chi, nhờ tu tập, đi đến viên mãn.

29–31) Trong khi, này Ananda, Tỷ–kheo trú, quán thọ trên các cảm thọ… quán tâm trên tâm… quán pháp trên các pháp… (như trên, từ đoạn số 22–28)

32) Tu tập như vậy, này Ananda, làm cho sung mãn như vậy, bốn niệm xứ làm viên mãn bảy giác chi.

–––––––––––––––

III.

33) TU TẬP NHƯ THẾ NÀO, LÀM CHO SUNG MÃN NHƯ THẾ NÀO, BẢY GIÁC CHI LÀM VIÊN MÃN MINH VÀ GIẢI THOÁT?

34) Ở đây, này Ananda, Tỷ–kheo

tu tập niệm giác chi liên hệ đến viễn ly, liên hệ đến ly tham, liên hệ đến đoạn diệt, hướng đến từ bỏ.

…

… tu tập xả giác chi liên hệ đến viễn ly, liên hệ đến ly tham, liên hệ đến đoạn diệt, hướng đến từ bỏ.

35) Tu tập như vậy, làm cho sung mãn như vậy, bảy giác chi làm viên mãn minh và giải thoát.

– Hết trích dẫn –

Nguồn trích dẫn: Tương Ưng Bộ – Samyutta Nikaya – Tập V – Thiên Ðại Phẩm – [54] Chương X Tương Ưng Hơi Thở Vô, Hơi Thở Ra – II. Phẩm Thứ Hai – 13. III. Ananda (1) (S.v,328)

–––––––––––––––

… 11) Này các Tỷ–kheo, AI MUỐN NÓI MỘT CÁCH CHƠN CHÁNH, ĐÂY LÀ THÁNH TRÚ, ĐÂY LÀ PHẠM TRÚ, ĐÂY LÀ NHƯ LAI TRÚ; NGƯỜI ẤY NÓI MỘT CÁCH CHƠN CHÁNH, PHẢI NÓI ĐỊNH NIỆM HƠI THỞ VÔ, HƠI THỞ RA LÀ THÁNH TRÚ, LÀ PHẠM TRÚ, LÀ NHƯ LAI TRÚ.

12) Này các Tỷ–kheo, những Tỷ–kheo nào là bậc hữu học, tâm chưa thành tựu, đang sống cần cầu vô thượng an ổn khỏi các khổ ách; những vị ấy tu tập, làm cho sung mãn định niệm hơi thở vô, hơi thở ra, sẽ đưa đến đoạn tận các lậu hoặc.

Và này các Tỷ–kheo, những Tỷ–kheo nào là bậc A–la–hán, đoạn tận các lậu hoặc, tu hành thành mãn, những việc nên làm đã làm, đã đặt gánh nặng xuống, đã thành đạt lý tưởng, đã tận trừ hữu kiết sử, chánh trí, giải thoát; những vị ấy tu tập, làm cho sung mãn định niệm hơi thở vô, hơi thở ra, ngay trong hiện tại, đưa đến lạc trú, chánh niệm tỉnh giác.

13) Này các Tỷ–kheo, ai muốn nói một cách chơn chánh, đây là Thánh trú, đây là Phạm trú, đây là Như Lai trú; người ấy nói một cách chơn chánh, phải nói định niệm hơi thở vô, hơi thở ra là Thánh trú, là Phạm trú, là Như Lai trú.

– Hết trích dẫn –

Nguồn trích dẫn: Tương Ưng Bộ – Samyutta Nikaya – Tập V – Thiên Ðại Phẩm – [54] Chương X Tương Ưng Hơi Thở Vô, Hơi Thở Ra – II. Phẩm Thứ Hai – 11. I. Icchànangala (S.v,325)

Bài viết liên quan