Cháu vào lớp một – ông bà vào lớp i tờ

30 September 2025 DNA 41 Views 0 Comments

CHÁU VÀO LỚP MỘT – ÔNG BÀ VÀO LỚP I TỜ

🍀🍀🍀🍀

Hôm nay, ngày khai giảng năm học mới, ông bà chúng tôi đã nhận lời mời từ bố mẹ cháu và chính cháu nội yêu quý, để cùng đưa cháu bước chân vào lớp 1 – một cột mốc quan trọng trong hành trình học tập thế tục của cháu. Ngồi trong buổi lễ trang nghiêm, với tiếng trống trường vang vọng và những nụ cười rạng rỡ của các em nhỏ, tâm ông bà chợt quán chiếu về chính bản thân mình. Ồ, hóa ra ông bà cũng đang chập chững bước vào “lớp I Tờ” – lớp học vỡ lòng đầu tiên trên con đường thực hành Pháp (Dhamma) theo lời giáo huấn của Đức Phật, dưới sự hướng dẫn của các bậc thầy lỗi lạc theo truyền thống của cố Đại trưởng lão, Thánh Tăng Mahasi.

Theo Tam tạng kinh điển (Tipiṭaka), phước báu (puñña) để được bước chân vào con đường thực hành thiền quán (vipassanā bhāvanā) như thế này là vô cùng hy hữu (dullabha), khó tìm, khó gặp, đặc biệt tại châu Âu – nơi mà các trung tâm thực hành Pháp chân chánh hiếm hoi như lá mùa thu. Vậy mà ông bà chúng tôi, nhờ nhân duyên lành (kusala kamma), đã được tham gia lớp I Tờ này, được vị thầy đáng kính Sumagala Viên Phúc – một bậc thầy từ dòng truyền thừa Mahasi – dắt dìu từng bước một, giống như người thầy dẫn dắt học trò đầu tiên học chữ. Không chỉ vậy, trong quá trình học tập, chúng tôi còn được gần gũi với những vị thầy xuất chúng như ngài Ta Ma Nê Chô (Tharmanaykyaw), người đã có 23 năm đồng hành cùng Đại Trưởng lão U Pandita tại trung tâm Thiền Mahasi và Paditarama, nơi mà pháp hành được truyền bá theo phương pháp sát thực, nghiêm mật, dựa trên Satipaṭṭhāna Sutta (Kinh Niệm Xứ).

Kiến thức vỡ lòng mà ông bà đang được học trong lớp I Tờ này chính là chân lý tuyệt đối (paramattha sacca) về vô ngã (anattā), con đường Bát Chánh Đạo (Ariya Aṭṭhaṅgika Magga) độc nhất dẫn đến giải thoát. Con đường này chỉ xuất hiện khi một vị Phật Chánh Đẳng Giác (Sammāsambuddha) ra đời trên thế gian, mang ánh sáng Chánh Pháp (Saddhamma) để khai mở trí tuệ cho chúng sanh. Vào thời kỳ không có Chánh Pháp, các chúng sanh chỉ ngụp lặn trong vô minh (avijjā) và tham ái (taṇhā), không hề biết gì về chân lý tuyệt đối này, mãi trôi lăn trong vòng sinh tử luân hồi (saṃsāra). Vì vậy, tất cả những ai đang bước đi trên con đường độc nhất này đều là những người có đại phước, đại đại phước (mahāpuñña), bởi họ đã gặp được cơ hội hy hữu để thực hành và chứng ngộ chân đế (paramattha).

Nếu ai đang học lớp I Tờ như ông bà chúng tôi, hoặc cao hơn nữa, chắc chắn sẽ hoan hỷ (pīti) vô cùng khi bước trên con đường Thánh đạo (Ariya Magga) này. Nói theo phương diện tục đế (sammuti sacca), tức là thế gian pháp với những kiến thức thông thường về danh vọng, quyền lực và tài sản, thì hành giả (yogi) chỉ cần hoàn tất lớp I Tờ và liên tục tiến lên bốn lớp là đã “tốt nghiệp”, hoàn tất mọi công việc cần làm. Tại sao chỉ có bốn lớp? Bởi theo giáo lý của Đức Phật trong Tam tạng, có bốn bậc Thánh (Ariya Puggalā) mà hành giả phải cần đạt được: 1. Dự lưu (Sotāpanna) – bậc đã đoạn trừ ba kiết sử đầu tiên, không còn rơi vào ác đạo; 2. Nhất lai (Sakadāgāmī) – bậc chỉ còn tái sanh một lần nữa; 3. Bất lai (Anāgāmī) – bậc không còn trở lại dục giới; 4. A–la–hán (Arahanta) – bậc đã hoàn toàn giải thoát, diệt tận tham sân si. Đến đây là “tốt nghiệp”, những việc cần làm đã làm xong (kataṃ karaṇīyaṃ), không còn quay lại sinh tử luân hồi (saṃsāra) nữa, như Đức Phật dạy trong Dhammapada: “Katā puññā katā pāpā, katā cetovimuttiyo” (Những phước đã làm, những ác đã tránh, tâm đã giải thoát).

Nhưng nếu quán chiếu sâu hơn theo phương diện chân đế (paramattha sacca), tức là thực tại tối hậu mà ngài Mahasi Sayadaw thường nhấn mạnh trong các bài giảng về vipassanā, thì phước báu của ông bà chúng tôi quả là vô cùng hy hữu và vượt trội. Kể cả những vị tổng thống như Tổng thống Mỹ, hay những người giàu có nhất trên hành tinh này – những bậc mà theo tục đế được xem là thành công tột bậc với quyền lực và của cải ngập tràn – nếu họ chỉ biết về kiến thức tục đế, chỉ loay hoay trong vòng danh lợi thế gian mà không hề hay biết gì về chân đế, về con đường dẫn đến giải thoát khỏi sinh tử luân hồi (Nibbāna), thì phước báu của họ cũng không bằng ông bà chúng tôi.

Hơn nữa, nhiều người lầm tưởng rằng mình có trí tuệ (paññā) vì đã đạt được những danh hiệu như Tiến sĩ, Giáo sư, hay những học vị cao quý khác trong thế gian. Tuy nhiên, theo chân đế, đó chỉ là trí tuệ tương đối (sammuti paññā), dựa trên học thuộc lòng và tích lũy kiến thức thế tục, không phải là trí tuệ tuyệt đối (paramattha paññā) thấy rõ bản chất vô thường (anicca), khổ (dukkha), vô ngã (anattā) của các pháp. Tương tự, nhiều người lớn tuổi cho rằng mình đã trưởng thành chỉ vì tuổi tác cao, nhưng xét theo phương diện chân đế, nếu tâm của họ chưa được tu tập (bhāvanā), chưa được rèn luyện qua thiền định (samādhi) và thiền quán (vipassanā), thì tâm ấy vẫn là một cái tâm chưa trưởng thành, vẫn “vô gia cư” (anāthā), lang thang trong vòng luân hồi, bị chi phối bởi tham (lobha), sân (dosa), si (moha). Như ngài Mahasi dạy trong “The Progress of Insight” (Vipassanā Ñāṇa), hành giả khi bước vào lớp I Tờ đã bắt đầu phân biệt danh sắc (nāma–rūpa pariccheda ñāṇa), thấy rõ thực tại vô ngã (anattā), vô thường (anicca), khổ (dukkha), và từ đó hướng tới niết–bàn (Nibbāna). Những vị kia, dù giàu sang hay học thức đến đâu, nếu thiếu trí tuệ chân đế (paramattha ñāṇa), vẫn còn trôi lăn trong biển khổ saṃsāra, không có phước báu thực sự để thoát ly.

Ông bà chúng tôi xin nguyện tiếp tục tinh tấn (viriya) trên con đường này, mong rằng cháu nội và tất cả chúng sanh đều có duyên lành để một ngày nào đó cũng bước vào “lớp I Tờ” hy hữu ấy, như lời Đức Phật dạy: “Sabbe sattā averā hontu, abyāpajjhā hontu, anīghā hontu, sukhī attānaṃ pariharantu” (Nguyện tất cả chúng sanh đều không thù oán, không sân hận, không khổ não, và tự mình sống an lạc).

Sadhu! Sadhu! Sadhu!

Czech repubic 1. 9. 2025.

Bài viết được chỉnh sửa bằng Grok

Bài viết liên quan